W obliczu rosnących wyzwań gospodarczych i geopolitycznych, Unia Europejska stoi przed koniecznością zmiany podejścia do polityki gospodarczej. Chociaż Europa cieszy się stabilnością, jej potencjał wzrostu gospodarczego jest zagrożony przez brak spójności w działaniach politycznych i organizacyjnych. Bez zintegrowanego podejścia do kluczowych obszarów takich jak demografia, migracja, energia czy technologie, Europa może nie osiągnąć swoich ambitnych celów gospodarczych na najbliższe lata.
Potrzeba integracji w obliczu wyzwań demograficznych
Jednym z głównych problemów, przed którymi stoi Europa, jest starzenie się populacji. Demografia ma istotny wpływ na tempo wzrostu gospodarczego, co wyraźnie widać w prognozach wskazujących na spowolnienie w najbliższych dekadach. Starzejące się społeczeństwo oznacza wyższe koszty socjalne, zmniejszenie liczby osób aktywnych zawodowo oraz konieczność dostosowania systemów opieki zdrowotnej i społecznej. W obliczu tych wyzwań, odpowiednia polityka migracyjna może stać się kluczowym czynnikiem wzrostu gospodarczego.
Każde państwo członkowskie UE już teraz sprowadza siłę roboczą z zagranicy, aby wypełnić luki na rynku pracy. Nawet kraje, które są przeciwnikami masowej imigracji, takie jak Włochy czy Dania, muszą ulegać presji sektorów gospodarki zależnych od zagranicznych pracowników. Długofalowe, zintegrowane podejście do polityki migracyjnej, które będzie wspierać jednolity rynek i promować konkurencyjność, jest kluczowe dla rozwiązania problemu deficytu demograficznego w Europie.
Fragmentacja polityczna jako bariera dla wzrostu gospodarczego
Drugim istotnym czynnikiem, który hamuje rozwój gospodarczy Europy, jest fragmentacja polityczna. Raport byłego premiera Włoch Enrico Letty na temat przyszłości jednolitego rynku wskazuje na systemowe koszty fragmentacji rynków energii, technologii i kapitału. Brak spójności i integracji tych sektorów sprawia, że Europa traci na konkurencyjności wobec innych globalnych potęg gospodarczych, takich jak Stany Zjednoczone czy Chiny.
Fragmentacja jest widoczna także w organizacji prac Komisji Europejskiej. Obecnie Komisja składa się z 27 komisarzy, co prowadzi do inflacji portfeli politycznych i powstawania nadmiernej liczby inicjatyw legislacyjnych. Choć wiele z nich jest potrzebnych, ich realizacja jest często chaotyczna, co generuje dodatkowe obciążenia dla biznesu. Przykładem jest Zielony Ład, gdzie legislacja sektorowa i produktowa jest wprowadzana przez różne departamenty Komisji, co prowadzi do nakładania się procedur certyfikacyjnych, procesów zatwierdzania oraz systemów wprowadzania danych.
Zielony Ład – szansa czy wyzwanie?
Unijny Zielony Ład to ambitny plan, który ma na celu transformację gospodarczą Europy w kierunku bardziej zrównoważonego rozwoju. Jednak, jak pokazują analizy, brak spójności pomiędzy działaniami różnych departamentów Komisji Europejskiej sprawia, że realizacja tych planów staje się kosztowna i skomplikowana. Różne procedury certyfikacyjne, duplikacja procesów zatwierdzania oraz fragmentacja przepisów stwarzają dodatkowe bariery dla przedsiębiorstw, które starają się dostosować do nowych regulacji.
Raport Grupy Mędrców na temat przyszłości unii celnej, której przewodniczyła Arancha González Laya, wykazał, że tego typu podejście obciąża nie tylko unijną gospodarkę, ale także międzynarodowy handel. Wdrożenie bardziej zintegrowanych procedur, które byłyby jednolite na poziomie całej Unii, mogłoby znacząco poprawić efektywność działań i ograniczyć koszty ponoszone przez firmy.
Inicjatywa Global Gateway – jak skutecznie realizować politykę zewnętrzną?
Europejski Global Gateway, odpowiedź na chińską Inicjatywę Pasa i Szlaku, ma na celu wspieranie inwestycji unijnych na świecie, przy jednoczesnym zapewnieniu dostępu do surowców i rynków dla europejskich firm. Choć to ambitny projekt, brakuje mu wystarczających zasobów finansowych, co może sprawić, że nie spełni oczekiwań.
Aby Global Gateway mógł przynieść realne korzyści, konieczne jest połączenie go z polityką handlową i standardami, a także zapewnienie wsparcia finansowego nie tylko z budżetu UE, ale także z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Tego rodzaju pakiet działań zwiększyłby ekonomiczną siłę Europy na arenie międzynarodowej i pozwoliłby na skuteczniejsze budowanie odporności gospodarczej w krajach partnerskich.
Jakie kroki powinna podjąć Komisja Europejska?
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, która niedawno otrzymała mandat na kolejną kadencję, ma teraz szansę na wdrożenie bardziej zintegrowanych działań politycznych. Podczas swojej pierwszej kadencji von der Leyen mianowała wiceprzewodniczących wykonawczych, którzy mieli wspierać większą integrację pomiędzy różnymi obszarami polityki. Choć wyniki tych działań były mieszane, teraz pojawia się szansa na dalsze wzmocnienie tego podejścia, co może przyczynić się do poprawy konkurencyjności Europy.
Kluczową rolę w tym procesie może odegrać sekretarz generalny Komisji, który powinien być odpowiedzialny za zwiększenie spójności wewnętrznej. Wzmocnienie jego pozycji mogłoby pomóc w koordynacji działań pomiędzy różnymi departamentami Komisji, co jest kluczowe dla realizacji zintegrowanej polityki gospodarczej.
Rola Wysokiego Przedstawiciela w polityce zewnętrznej UE
Kaja Kallas, która pełni funkcję Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej do spraw zagranicznych, będzie musiała również podnieść poziom zewnętrznej polityki UE. Blok nie może pozwolić sobie na powtórzenie fiaska, jakie miało miejsce w przypadku legislacji dotyczącej wylesiania, która spotkała się z silnym sprzeciwem w krajach rozwijających się. Utrata zaufania międzynarodowych partnerów może zaszkodzić strategicznym interesom Europy, w tym współpracy w zakresie ochrony środowiska.
Kallas, w swojej roli jako wiceprzewodnicząca Komisji, ma szansę na poprawę zewnętrznego wymiaru polityki UE. Zintegrowane podejście do polityki zagranicznej, które będzie uwzględniało zarówno cele gospodarcze, jak i środowiskowe, może pomóc Europie w odbudowie jej pozycji jako globalnego lidera.
Podsumowanie
Europa stoi przed wieloma wyzwaniami, które wymagają zintegrowanego i spójnego podejścia do polityki gospodarczej. Starzenie się społeczeństwa, brak spójności w politykach unijnych oraz fragmentacja rynków stanowią poważne bariery dla osiągnięcia celów wzrostu gospodarczego. Komisja Europejska, pod przewodnictwem Ursuli von der Leyen, ma teraz szansę na wprowadzenie reform, które pozwolą Europie na zwiększenie konkurencyjności i lepsze przygotowanie się na przyszłe wyzwania.
Co o tym myślisz? Skomentuj!