Rząd, na czele z premierem Donaldem Tuskiem, ogłosił przygotowania do programu „Odbudowa Plus”, który ma na celu wsparcie terenów dotkniętych przez powódź, jaka przeszła przez Polskę we wrześniu 2024 roku. Skala pomocy, jak zapowiedział premier, może wynieść do 23 mld zł, wliczając w to również środki unijne.
Tusk podkreślił, że nie oznacza to, iż cała kwota zostanie wydana, ale jest to górna granica środków, które rząd zamierza przeznaczyć na ten cel. To największa tego typu inicjatywa, mająca na celu odbudowę infrastruktury i wsparcie obywateli, którzy zostali dotknięci klęską żywiołową.
Środki unijne w programie „Odbudowa Plus”
W programie „Odbudowa Plus” rząd przewiduje wykorzystanie środków unijnych. Polska otrzyma 5 mld euro z Funduszu Spójności, co stanowi połowę kwoty przewidzianej na wsparcie krajów dotkniętych powodzią. Jest to jednak część już przyznanych Polsce 76 mld euro w ramach tego funduszu. Oznacza to, że nie są to dodatkowe pieniądze, ale środki przekierowane na pomoc powodziową.
Specustawa powodziowa – najważniejsze rozwiązania
Rząd pracuje nad specustawą powodziową, która ma wprowadzić liczne zmiany i ułatwienia w celu szybszego i bardziej efektywnego usuwania skutków powodzi. Przewidziano w niej:
- Wsparcie finansowe dla powodzian: zasiłki losowe dla uczniów, pomoc dla kredytobiorców oraz ułatwienia w uzyskiwaniu zasiłków powodziowych.
- Rozwiązania dotyczące edukacji: czasowa likwidacja limitów w klasach, umożliwienie tworzenia tymczasowych miejsc nauki.
- Wsparcie dla infrastruktury zdrowotnej: dostęp do pomocy psychologicznej bez skierowania, dotacje dla placówek zdrowotnych.
- Pomoc dla kredytobiorców i ułatwienia dla pracowników: zawieszenie egzekucji komorniczych, możliwość przedłużenia terminów dla kredytobiorców.
Wsparcie dla uczniów – 1000 zł zasiłku losowego
Jednym z elementów specustawy jest wprowadzenie zasiłku losowego dla uczniów w wysokości 1000 zł, przeznaczonego na zaspokojenie potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży. Wniosek o wypłatę tego zasiłku będą mogli składać rodzice lub opiekunowie, którzy w wyniku powodzi doznali szkód majątkowych. Wypłatę środków nadzorować będą wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast, a szacunkowy koszt tej pomocy wynosi 35 mln zł.
Lepszy dostęp do leczenia – zmiany w służbie zdrowia
Rząd wprowadził również istotne zmiany w dostępie do świadczeń zdrowotnych na terenach dotkniętych powodzią:
- Pomoc psychologiczna: Osoby poszkodowane w wyniku powodzi będą mogły korzystać z pomocy psychologicznej bez potrzeby posiadania skierowania.
- Dotacje dla placówek zdrowotnych: W przypadku uszkodzenia lub zniszczenia placówki, będzie możliwość uzyskania dotacji na odtworzenie środków trwałych niezależnie od zakresu świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Pomoc dla kredytobiorców – Fundusz Wsparcia Kredytobiorców
Dla kredytobiorców, którzy ucierpieli wskutek powodzi, przewidziano wsparcie z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Każdy poszkodowany kredytobiorca, którego dom lub mieszkanie zostały zniszczone lub uszkodzone, będzie mógł liczyć na wsparcie w wysokości 12 miesięcznych rat pokrywanych przez fundusz. W funduszu znajduje się obecnie 1,2 mld zł, co powinno wystarczyć na pokrycie tych zobowiązań.
Zniesienie zakazu handlu w niedzielę na terenach dotkniętych powodzią
Specustawa przewiduje także czasowe zniesienie zakazu handlu w niedzielę na terenach dotkniętych powodzią. Pracownicy zamieszkujący te tereny otrzymają także dodatkowe zwolnienie od pracy w wymiarze 5 dni lub 40 godzin, by umożliwić im usunięcie skutków powodzi. Projekt ustawy wprowadza również możliwość przedłużenia płatnych zwolnień usprawiedliwionych nieobecności pracownika.
Pomoc prawna i wsparcie dla sądów
Rząd zaplanował również wsparcie prawne dla osób poszkodowanych przez powódź. Zawieszona zostanie egzekucja komornicza wobec powodzian, a w przypadku postępowań cywilnych możliwe będzie zawieszenie ich z urzędu, jeśli uczestnictwo w postępowaniu byłoby utrudnione przez skutki powodzi.
Inwestycje kolejowe i przeniesienie środków budżetowych
W ramach specustawy przewidziano także możliwość przeniesienia niewykorzystanych środków budżetowych na inwestycje kolejowe na kolejny rok jako tzw. wydatków niewygasających. Ma to na celu zapewnienie ciągłości inwestycji mimo szkód spowodowanych przez powódź.
Likwidacja programu „Laptop dla ucznia”
Specustawa przewiduje także likwidację programu „Laptop dla ucznia”, który miał zapewnić laptopy uczniom klas IV. Program ten zostanie zastąpiony nowym projektem „Cyfrowy uczeń”, który jednak nie jest objęty nowelizowaną ustawą. Brak środków na realizację pierwotnego programu oraz zastrzeżenia Komisji Europejskiej dotyczące finansowania z KPO były przyczyną tej decyzji.
Koszty wdrożenia specustawy powodziowej
Całkowity koszt realizacji zmian w specustawie powodziowej został oszacowany na 6,5 mld zł w ciągu najbliższych 10 lat. Należy jednak zaznaczyć, że nie obejmuje to kosztów już działających programów wsparcia, takich jak zasiłki powodziowe czy środki z UE, dlatego faktyczny koszt usuwania skutków powodzi będzie wyższy.
Rząd kontynuuje prace nad wdrożeniem specustawy
W chwili obecnej specustawa jest w fazie przyjmowania przez Radę Ministrów. Projekt nie jest jednak ostateczny i może być jeszcze modyfikowany podczas dalszych prac parlamentarnych.
Podsumowanie
Plan „Odbudowa Plus” to kompleksowy program wsparcia dla terenów dotkniętych powodzią, mający na celu zapewnienie pomocy finansowej, ułatwień w dostępie do usług, wsparcie edukacyjne i zdrowotne oraz rozwiązania ułatwiające odbudowę zniszczonej infrastruktury. Rząd przeznacza na ten cel aż 23 mld zł, co stanowi istotny krok w kierunku przywrócenia normalności na terenach dotkniętych klęską żywiołową.
Co o tym myślisz? Skomentuj!